biór akt parafialnych liczący około 200 parafii został utworzony w wyniku prowadzonej od kilkunastu lat przez Archiwum Archidiecezjalne akcji gromadzenia i zabezpieczania archiwaliów parafialnych z terenu archidiecezji gnieźnieńskiej. Jedne z nich to zespoły zasobne, dobrze konserwowane, inne znowu zdekompletowane i szczątkowe.

Wśród archiwaliów parafialnych jest stosunkowo dużo akt gospodarczych o najrozmaitszej treści, zarówno ksiąg jak i fascykułów akt luźnych. Są to księgi rachunkowe, inwentarze majątku kościelnego, akta prowadzonych procesów, legaty, kopie wyciągnięte z akt konsystorskich, grodzkich i radzieckich, oraz niekiedy kopiarze dokumentów i ekscepty z "Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej abpa Jana Łaskiego". Drugą grupę archiwaliów, objętościowo jednak mniejszą od poprzedniej, stanowią (księgi metrykalne ochrzczonych (libri baptisatorum), zaślubionych (libri copulatorum) oraz zmarłych (libri mortuorum). Najstarsze z nich pochodzą z pierwszego okresu prowadzenia ksiąg metrykalnych, tzn. z końca XVI wieku. W XVII w., a zwłaszcza w XVIII stuleciu, są one już powszechne, z tym jednakże zastrzeżeniem, że pożary i rozmaite inne nieszczęścia, spowodowane m. in. wojnami, sprawiły, iż wśród siedemnastowiecznych ksiąg często spotyka się luki. Zbiór ten został całkowicie zmikrofilmowany.

Księgi metrykalne jako źródło historyczne mają charakter dość wielostronny. Dostarczają materiałów do badań w zakresie demografii historycznej, genealogii, onomastyki, pozwalają na ustalenie dokładnych dat urodzenia, ślubu i śmierci, umożliwiają ujęcie przekroju społecznego i zawodowego określonej miejscowości itp.

Wśród archiwaliów parafialnych dość często spotkać można akta bractw kościelnych (statuty, spisy członków, protokóły posiedzeń, księgi rachunkowe), szpitali (głównie akta gospodarcze), szkół elementarnych i - nieco rzadziej - spisy parafian.

Archiwalia parafialne są nieodzownym, a dla niektórych zagadnień jedynym, materiałem źródłowym do opracowania dziejów jakiejkolwiek miejscowości.