odeks ten jest ewangelistarzem, czyli księgą liturgiczną, zawierającą perykopy ewangelijne, przeznaczone do odczytania podczas uroczystych Mszy świętych. Powstał w ostatniej ćwierci XI wieku w południowych Niemczech. Nazywamy go złotym, gdyż cały tekst został w nim wymalowany złotem malarskim. Oryginalnie zawierał ewangelie na 91 niedziel i uroczystości, pod koniec XVI wieku na wolnych stronach dopisano kolejnych osiem perykop.
Jej fundatorem mógł być król Bolesław Śmiały a okazją jego koronacja w Gnieźnie w roku 1076.
Liczy 111 kart, zszytych w 15 składek. Blok księgi ma wymiary 326 x 235 x 40 mm, natomiast w oprawie księga mierzy 351 x 245 x 70mm (ostatnia wartość w przybliżeniu). Oprawa pochodzi z II połowy XVI wieku i prawdopodobnie jest dziełem poznańskiego złotnika, Erazma Kamyna.
Księga zawiera 20 całostronicowych miniatur, ilustrujących najważniejsze obchody liturgiczne oraz 88 dużych inicjałów ornamentalnych. Dodatkowo na każdej stronie znajduje się ozdobne obramowanie, w które wpisano tekst w jednej kolumnie. Cały tekst zapisano wielkimi literami, nawiązującymi do kapitały eleganckiej z elementami uncjały.
W roku 1979 wyjęto z kodeksu pierwszą składkę, która pochodzi z innej księgi i została doszyta do kodeksu prawdopodobnie w XVI – XVII wieku.
Pierwszym badaczem kodeksu był bp Wojciech Anzelm Brodziszewski, który opisał go naukowo w roku 1836 a swoje wnioski umieścił na ostatniej stronie księgi.
Kodeks przeszedł gruntowną konserwację i renowację w roku 2012 dzięki dofinasowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prace przeprowadził zespół badaczy i konserwatorów z Zakładu Konserwacji Papieru i Skóry na UMK w Toruniu pod kierunkiem prof. Elżbiety Jabłońskiej.
Kodeks został po raz ostatni użyty w liturgii podczas wizyt papieża Jana Pawła II w Gnieźnie (1997) i Bydgoszczy (1999).
Ostatni raz przed konserwacją był prezentowany przed prezydentem Lechem Kaczyńskim (12.03.2010).
W roku 2013 został wpisany na Listę Krajową programu UNESCO „Pamięć świata”.
